اخلاق سایبری (۱) : هویت و سرقت هویت

همه ی ما در زندگی حقیقی خودمان با مجموعه ای از ارتباطات مواجه هستیم و خودمان هم یکی از ذرات تشکیل دهنده ی این تار ارتباطی هستیم . ما روزانه با اعضای خانواده و دوستان و حتی با افرادی که خیلی از ما دور هستند ، در ارتباط هستیم و همین ارتباط ، شالوده و پایه ی اجتماع انسانی ماست .

در فضای مجازی هم ارتباطاتِ ماست که تشکیل دهنده ی شبکه ها ، گروه ها ، اجتماعات مجازی و به طور کلی هر نوع فعالیت مجازی می شود . همان طور که در ارتباطات عالم حقیقی ، هویت ما به عنوان یکی از ارکان مهم ارتباط و یا حتی شاید مهم ترین رکن به کار می آید ، در فضای مجازی نیز هویت مجازی ما نقش اساسی در ارتباطات دارد .

این هویت ، خواه حقیقی و خواه مجازی ، می تواند شامل مشخصات زیادی نظیر نام ، نام خانوادگی ، شماره ی تلفنِ همراه ، آدرس ، کد پستی ، نام مدرسه ی دوران کودکی و … باشد . بر اساس همین هویت است که ما از دیگران تشخیص داده می شویم و آشنایان خود را یافته و ارتباطات خود با آنان را سامان می دهیم .

بار ها خودتان با استفاده از همین هویت در مدرسه یا دانشگاه ثبت نام کرده اید ، خود را به دیگران معرفی کرده اید و حتی آنان را برای ارتباط با خود ترغیب کرده اید . در فضای مجازی هم هر فرد با یک هویت معین ، خود را به دیگران  معرفی می کند و در شبکه های اجتماعی و گروه ها ثبت نام می کند .

در اینترنت هیچ کس بدون هویت نیست و حتی در وب گردی از طریق شناسه ای عددی که به آن آدرس آی پی گفته می شود معرفی می شود . اما هنگامی که بخواهد از این سطح معمولی فراتر رفته و ارتباطات مجازی اش را از طریق شبکه  ها و در گستره ی وب جهانی شکل دهد ، لازم است تا این هویت بیش از پیش مشخص باشد . همان طور که برای ثبت یک رایانامه ی معمولی در گوگل یا یاهو لازم است تا نام ، نام خانوادگی و شماره ی تلفن خود را اعلام کنید . این ها به جامعه ی مجازی ما کمک می کند تا در هم تنیده تر و امن تر باشد .

شاید بتوان یکی از بزرگ ترین چالش های فضای مجازی را ( به خصوص در ایران ) ، هویت نا مشخص بسیاری از کاربران و به تعبیری هویت جعلی آنان دانست . با این هویت جعلی ارتباطات جعلی شکل می گیرد ! این خطر بزرگی برای امنیت جامعه ی سایبری ماست . به همین جهت می شود ادعا کرد که اولین و مهم ترین شاخص اخلاق در فضای مجازی ، هویت واقعی است . چرا که با همین هویت است که ارتباطات بعدی ما شکل می گیرد و اگر این هویت ، دروغین باشد ، ارتباطات ما هم دروغین خواهد بود . البته بسیاری از شبکه های اینترنتی مثل توئیتر و فیس بوک ، آمادگی بررسی هویت حقیقی کاربران از طریق دریافت برخی مدارک شناسایی را دارند اما قسمت عمده ی کاربران ، از این ویژگی استفاده نمی کنند . برخی وب گاه های فارسی نظیر تبیان و دونیت هم تلاش های مشابهی را برای تایید هویت کاربران خود انجام داده اند .

در کنار اهمیت هویت واقعی ، مساله ای به نام « سرقت هویت » هم مطرح می شود . سرقت هویت یعنی کسی بدون اجازه ی دیگری از هویت او در فضای مجازی استفاده کند . سرقت هویت هم باعث کاهش امنیت در فضای مجازی می شود . نمونه های گسترده ای از این دست هم در بین ایرانیان یافت می شود . ( به عنوان نمونه تا به حال بار ها شده است که افراد با نام و مشخصات افراد معروف نظیر بازیگران یا سیاست مداران در شبکه های اجتماعی عضو شده اند و دیگران را به اشتباه انداخته اند . )

البته اگر بگوییم در ایران ، استفاده از هویت جعلی و آدرس های آی پی تقلبی به خاطر استفاده از ابزار هایی نظیر ف ی ل ت ر ش ک ن ها رایج است ، اما سرقت هویت دیگر هیچ راه توجیهی ندارد .

یادمان باشد که اعلام هویت درست و حقیقی در فضای اینترنت ، علاوه بر این که به اعتماد دیگران ، در هم تنیدگی بیش تر و امن شدن جامعه ی مجازی منجر می شود ، به خودِ ما نیز کمک می کند تا اطرافیان حقیقی را سریع تر بیابیم و کنترل بیش تری بر روابط مجازی خود داشته باشیم .